Executieve functies…… misschien heb je deze term al vaker gehoord en misschien ook niet. Ik verdiep me er al langere tijd in. Ik wilde weten waarom het de ene leerling wel lukt om alles te plannen terwijl het de ander niet lukt? Waarom smijt het ene kind het hele bordspel door de kamer bij verliezen en blijft de ander zittenen kan nog gefeliciteerd tegen de winnaar zeggen ook? Dit zijn slechts twee voorbeelden van processen waarbij een kind of tiener een beroep doet op de executieve functies.
Executieve functies is een neuro psychologisch begrip dat verwijst naar vele cognitieve processen. Denk hierbij aan plannen, starten met huiswerk of een taak, volgehouden aandacht en motivatie, werkgeheugen en nog veel meer. Processen waar vooral leerlingen op het middelbaar onderwijs veel mee bezig zijn. Processen waar ook veel leerlingen op het middelbaar onderwijs last van hebben.
Dat is ook niet zo gek. Deze ontwikkeling start al vlak na de geboorte maar gaat door tot na het 20ste levensjaar. Maar net zoals als een heleboel ontwikkelingen, ontwikkelen deze functies zich niet bij iedereen in dezelfde snelheid. Sterker nog, er zijn ook executieve functies die bij volwassenen nog steeds niet helemaal goed ontwikkeld zijn. Dat hoeft zeker geen probleem te zijn, aangezien je dat vaak al van jezelf weet en je weet hoe je daarmee om kan gaan.
Kinderen met zwakke executieve functies zijn o.a. vaak heel verward, vergeetachtig, opvliegerig of snel afgeleid. Ze hebben hun spullen niet op orde, hebben hun werk niet op tijd af en kunnen zichzelf er niet toe zetten om aan de slag te gaan. Heel herkenbaar denk ik voor veel ouders. En uit ervaring weet ik dat er al menig leerling helemaal op vast gelopen is. Dat is jammer.
Toch kunnen ze er niet zoveel aan doen. De executieve functies bevinden zich in de hersenen direct achter het voorhoofd, de frontaalkwab, vanuit daar moet het geregeld gaan worden. Wetende dat de hersenen zich van achter naar voren ontwikkelen, zijn de executieve functies dus als laatst aan de beurt. En al vroeg op de basisschool leren we en verwachten we van kinderen veel van deze vaardigheden. Dat we het ze aanleren is alleen maar goed, maar we kunnen niet verwachten dat alle leerlingen dingen als plannen, organiseren en zichzelf aan het werk zetten zonder meer kunnen. Ze hebben daar een hoop hulp bij nodig. Er is ook bekend dat de hersenen zich tijdens de puberteit heel wisselend ontwikkelen. Vaardigheden die kinderen bijvoorbeeld op hun 12de prima kunnen, kunnen op hun 16de dus ineens een probleem zijn. Er wordt precies in dat stukje hersenen hard gewerkt dus het functioneert even wat minder goed.
Maar er is hoop!!! Met coaching kan je veel bereiken wat de executieve functies betreft. Dat kan het aanleren zijn, maar soms ook trucjes hoe je kan omzeilen dat het opvalt dat het wat minder ontwikkeld is. Dat begint met inzicht krijgen in wat je sterkte executieve functies zijn en wat je zwakste. Vanuit daar kunnen we gaan werken.
Executieve functies hebben mijn interesse al een tijdje en de komende tijd zal ik me verder in deze functies gaan verdiepen zodat ik hopelijk in het nieuwe schooljaar met een plan kan komen om veel leerlingen hier gericht met coaching bij kan gaan helpen.
Ik zal er regelmatig een stukje over plaatsen zodat jullie steeds meer kennis krijgen in deze executieve functies en wellicht ook meer begrip voor als het weer eens mis gaat bij je zoon of dochter!
